Ptasznik olbrzymi (Lasiodora parahybana)

– brazylijski pająk osiągający do 11 cm długości (z odnóżami nawet do 26 cm). Gatunek został sklasyfikowany w roku 1917 przez Mello-Leitao. Jest dopuszczony do obrotu w Polsce i nie jest objęty konwencją CITES. Dominuje ubarwienie czarne, ale spotyka się również osobniki brunatne, brązowe i szare. Ptasznik pokryty jest jasnymi włoskami. Jest to drugi pająk co do wielkości i masy ciała (największym i najcięższym pająkiem jest Theraphosa blondi, spotkany był okaz mierzący 14 cm "ciała", a z odnóżami ok. 30 cm, ważył 80g). Gatunek polecany dla początkujących terrarystów ze względu na jego łagodne usposobienie chociaż zdarzają się osobniki agresywne. Nie ma silnego jadu. Trzeba jednak mieć na względzie fakt, że dorosły pająk dysponuje dużą ilością jadu, co rekompensuje jego stosunkowo niewielką siłę. Przy takich rozmiarach pająka, jego szczękoczułki są również pokaźne, a zadane nimi rany dość głębokie i długo się goją. Pająk przetrzymywany bez kryjówki zmienia ubarwienie na rudo-brunatne, które powraca do normy po kolejnej wylince. Za młodu mylony z Brachypelma albopilosum.

Młode osobniki można karmić pinkami, mącznikami, wylęgiem świerszczy, muszką owocówką. Większym pająkom (tzw. podrostkom) podajemy świerszcze, karaczany, drewnojady. Od czasu do czasu można skarmić mysz, jednak nie zaleca się powtarzania tej czynności przez dłuższy okres. Zdarzają się przypadki zachorowania pająka na DS (dyskinetic syndrome) po podaniu kręgowców, jeżeli nie musimy to nie podajemy kręgowców.

Haplopelma schmidti (von Wirth, 1991)

Gatunek sklasyfikowany w 1991 roku przez von Wirth’a, na podstawie samicy. Na wolności występuje w Wietnamie i Chinach. Angielska nazwa tego ptasznika to Chinese Golden Earth Tiger Tarantula. Występuje odmiana barwna 'Gold'. Dorasta do 6-7 cm ciała, z rozpostartymi odnóżami do 20 cm. Samice i młode są pięknie ubarwione. Ich tarczka grzbietowa jest żółtawa, a odnóża prawie czarne, z żółtymi bokami ud. Odwłok jest podłużny, z czarno brązowym ornamentem. Na kończynach i odwłoku znajdują się rzadkie, jasno pomarańczowe włoski. Dorosły samiec różni się ubarwieniem od samicy. Nie ma wzoru ma odwłoku, a jego ciało jest jednolicie brązowe. Młode po 1 wylince są duże i mierzą około 1 cm ciała. Haplopelma schmidti występuje w kilku odmianach barwnych – jasnych i ciemnych. Wymaga terrarium o wymiarach 30x20x20 cm (dł./szer./wys.). Jako podłoże można zastosować torf lub substrat kokosowy, o kilkucentymetrowej warstwie. Pająki te lubią kopać w podłożu długie nory, wyścielone warstwą pajęczyny. Optymalna temperatura dla tego gatunku to 22-25 stopni. Wilgotność powinna utrzymywać się na poziomie 70%. Osobniki z odłowu bardzo źle znoszą niewolę. Są bardzo nadpobudliwe i często używają narządów strydulacyjnych do odstraszenia potencjalnego wroga. Reagują na najmniejsze poruszenie w otoczeniu – upadek jakiegokolwiek cięższego przedmiotu, działająca pralka lub głośni sąsiedzi mogą się przyczynić do zwiększonego stresu takiego pająka. Niekiedy dochodzi do utraty kończyn. Dojrzały samiec ma na nogogłaszczkach narządy kopulacyjne (tzw. bulbusy), a na przedniej, najdłuższej parze kończyn krocznych haczyki. Jest poza tym sporo mniejszy od samicy. Rozmnażanie tego gatunku jest skomplikowane. Większość osobników źle się rozmnaża w niewoli. Samice bardzo często niszczą kokony. W kokonie bywa do 100 jajeczek. Samce dojrzewają po 1-1,5 roku, samice po 1,5-2 latach. Młode pajączki chętnie jedzą larwy mącznika młynarka i małe świerszcze. Starsze i dorosłe osobniki karmimy dużymi świerszczami, karaczanami i szarańczą. Nie nadaje się dla początkujących terrarystów. Jest to gatunek agresywny, dysponujący silnym jadem, który może być niebezpieczny dla zdrowia człowieka. Nie wyczesuje włosków parzących z odwłoka.

Acanthoscurria geniculata - ptasznik białokolanowy (C. L. Koch, 1841)

Na wolności występuje w Brazylii. Opisał go C. L. Koch w 1841 roku. Inne nazwy to Mygale geniculata i Scurria geniculata. Jest bardzo atrakcyjnie ubarwiony. Należy do większych ptaszników, długość jego ciała wynosi 7-9 cm, z rozpostartymi odnóżami dorasta nawet do 20 cm. Potrzebuje nieco większego terrarium - 35x30x35 cm (dł. x wys. x szer.). Nie wymaga specjalnych warunków hodowli. Podłożem do pojemnika może być torf kwaśny lub substrat kokosowy. Temperatura w terrarium powinna wynosić średnio 25-28°C (nocą może spadać do 22°C), wilgotność powinna utrzymywać się na poziomie 75%. Odpowiednią wilgotność utrzymujemy poprzez spryskiwanie terrarium odstaną wodą. Jeżeli ptasznik jest mały, można nabrać wody do strzykawki i delikatnie nawilżyć podłoże. Należy pamiętać, aby nie pryskać wodą na zwierzę. Dla większych pająków doskonale nadaje się popularny spryskiwacz do kwiatów. W pojemniku pająka można umieścić higrometr i w ten sposób kontrolować wilgotność powietrza. Należy uważać, aby nie przemoczyć terrarium. Najlepiej jest zostawić jeden suchy kąt dla pająka i umieścić miseczkę z wodą – bardziej w celu nawilżania powietrza, niż jako poidełko, chociaż kilka razy obserwowałam pijącą samicę. Kryjówkę radzę zrobić dość przestronną - tu pozostawiam szerokie pole do popisu przyszłym hodowcom. Młode pajączki są różowe z ciemną plamką na odwłoku, która zanika w miarę wzrostu. Starsze i dorosłe osobniki mają aksamitnie czarne ciało z białymi plamami na odnóżach. Na każdej kończynie ptasznik ma cztery takie plamy. Kądziołki przędne również w czarno białe paski. Samice nierzadko żyją do dwudziestu lat, samce znacznie krócej. Okres dojrzewania trwa około 2-2,5 roku w przypadku samców, samice dojrzewają po około 3 latach. Młode rosną powoli w ciągu pierwszego roku życia (około 2-4 cm), natomiast w drugim następuje szybki przyrost ciała - nawet do 9 cm. Młode karmimy larwami mącznika młynarka, małymi owadami łąkowymi oraz małymi karaczanami. Dojrzałym ptasznikom można podać od czasu do czasu średniej wielkości mysz. Są bardzo żarłoczne. Nie ma różnic w ubarwieniu samca i samicy. Dojrzałe samce mają na nogogłaszczkach narządy kopulacyjne (tzw. bulbusy), a na pierwszej parze odnóży krocznych haczyki. Poza tym są smuklejsze niż samice. Rozmnażanie tego gatunku nie sprawia większego problemu. Przed kopulacją należy bardzo obficie nakarmić samicę, najlepiej podając jej średniej wielkości mysz lub kilka szarańczy. Do łączenia ptaszników używam dużego, niskiego terrarium bez żadnej pokrywy. Na dno należy wsypać kilkucentymetrową warstwę torfu. Następnie przenosi się do niego samicę i nakrywa podziurkowanym pojemnikiem. Do tak przygotowanej samicy wpuszczamy samca i czekamy na ich reakcję. Jeżeli wykazują chęci do dalszego poznania się, zdejmujemy z samicy pudełko. Jeśli samica ma większe terrarium, można samca włożyć bezpośrednio do jej terytorium – może być jednak wtedy bardziej agresywna w stosunku do partnera. Kokon wytwarzany jest dość szybko – już od 2 miesięcy po udanej kopulacji. W moim przypadku było to 3,5 miesiąca i 8 tygodni za drugim razem. Nimfy I wykluwają się zazwyczaj po miesiącu, w nimfy II zaczynają się przekształcać w ciągu 3-4 tygodni. Inkubacja nimf tego gatunku trwa stosunkowo długo, pajączki pojawiają się w kokonie po dwóch miesiącach. Należy je dość szybko poprzekładać do osobnych pudełeczek, ponieważ po krótkim czasie zaczynają uprawiać kanibalizm. Jad tego gatunku ptasznika nie został jeszcze dokładnie przebadany. Co do jego działania słyszałam sprzeczne wieści. Część osób twierdzi, że jest niebezpieczny dla człowieka, część ma przeciwne zdanie. Ja przychylam się do tej drugiej opinii - owszem, jad jest groźny, ale innego gatunku, Acanthoscurria juruenicola. Przeglądałam dość dużo publikacji na temat jadowitości Acanthoscurii i znalazłam tylko wspomnianą A. juruenicola. Ale nawet on nie przyczynia się do śmierci człowieka. Acanthoscurria geniculata jest ptasznikiem pobudliwym. Były przypadki pokąsania opiekuna – w miejscu ukąszenia powstawała dość bolesna opuchlizna, przez kilka dni występuje podwyższona temperatura. Bywają osobniki agresywne, które przy najmniejszym poruszeniu w ich otoczeniu przyjmują postawę obronną prezentując imponujące kły jadowe. Są też osobniki spokojne - wiem to z doświadczenia, jestem ich posiadaczką. Najczęstszą formą obrony tego pająka jest wyczesywanie z odwłoka włosków parzących.

Ptasznik kędzierzawy (Brachypelma albopilosum)

– duży pająk z rodziny ptaszników. Gatunek sklasyfikowany przez Valerio w 1980 roku. Ptasznik naziemny, zamieszkujący wilgotne lasy tropikalne Kostaryki. Często też spotykany w innych krajach Ameryki Południowej i Środkowej: Brazylii, Panamie, Gwatemali, Wenezueli, Meksyku. Sam kopie sobie kryjówki w ziemi lub zamieszkuje opuszczone norki gryzoni. Jest to dość duży ptasznik, dorosła samica dorasta do 8 cm "ciała" (rozmiary ptaszników zwyczajowo podaje się jako długość od początku szczękoczułek do końca odwłoka, zważywszy na problemy z dokładnym wyznaczeniem długości odnóży), samiec jest nieco mniejszy, dorasta do około 6-7 cm. W ubarwieniu dominują różne odcienie brązu, czasem szarości. Odnóża oraz odwłok pokryte są jaśniejszymi, kręconymi włoskami (stąd nazwa kędzierzawy). Gatunek ten charakteryzuje dość szybki wzrost, mimo to samice dożywają nieraz 20 lat. Uznawany za jeden z najłagodniejszych gatunków ptaszników. Jak większość ptaszników zza oceanu nie posiada on silnego jadu, a w razie zagrożenia próbuje ucieczki. Dopiero gdy ta zawodzi "wyczesuje" włoski z odwłoka, które w przypadku wchłonięcia niemile doświadczają napastnika. Często hodowany w domach, stosunkowo odporny na "błędy" hodowców, łatwo rozmnażany w niewoli, w jednym kokonie nieraz jest około 1000 jaj. Gatunek objęty konwencją waszyngtońską (CITES).

Ptasznik tygrysi (Cyclosternum fasciatum O.P. Cambridge, 1892)

Nazwą zwyczajową przyjętą w Polsce jest „ptasznik tygrysi” i nawiązuje do przypominającego ubarwienie tygrysa ornamentu znajdującego się na odwłoku. Angielskim odpowiednikiem jest „Costa Rican Tigerrump Tarantula”, który oprócz nawiązania do umaszczenia tygrysa nawiązuje do występowania pająka w Kostaryce. Nazwą łacińską, która powinna być powszechnie stosowana wśród hobbystów jest Cyclosternum fasciatum. Wcześniej stosowane nazwy łacińskie tego gatunku to Cypsidromus zebratus i Davus fasciatus. Wygląd: Pająki tego gatunku nie osiągają dużych rozmiarów, samice mają zaledwie 4-5 cm długości ciała a ich rozmiar w rozstawie odnóży wynosi maksymalnie 12 cm. Tarcza grzbietowa Cyclosternum fasciatum ma kolor pomarańczowy, odnóża są jednolicie czarnogranatowe. Opistosoma jest czarna, z ornamentem w formie podłóżnych pasków takiego samego koloru jak karapaks. Sety na odnóżach i odwłoku są jasno brązowe. Świeżo wyklute pająki są wyjątkowo małe i ich ciało nie przekracza 3 mm. Początkowo ich ubarwienie jest jednolicie szare ale już po 4-5 wylinkach zaczyna zmieniać się, przypominając ubarwienie dorosłych osobników. Cyclosternum fasciatum zamieszkuje lasy deszczowe Kostaryki, gdzie występuje całoroczna wysoka temperatura i obfite opady. Pająki tego gatunku kopią gniazda pod fragmentami przewróconych drzew i połamanych gałęzi. Hodowla Cyclosternum fasciatum nie stwarza większych problemów. Pająki chętnie pobierają pokarm, łatwo przechodzą wylinki oraz są odporne na duże zmiany wilgotności. Terrarium dla dorosłej samicy powinno mieć wymiary 25x20x20cm. Na dno zbiornika należy wsypać 5-6 cm warstwę włókna kokosowego, wermikulitu lub torfu. Optymalna temperatura jaką powinniśmy zapewnić to 24-30°C i wilgotność na poziomie 75-90 %. Gatunek ten może być trzymany również w niższej temperaturze (20-24°C) a jedynym dyskomfortem dla hodowcy jest wolniejszy wzrost pająka. Młode tego gatunku można trzymać do 2/3 wylinki w pojemnikach od kliszy lub innych, o podobnej objętości (25-30 ml). Podczas wzrostu pająka i przechodzenia przez niego kolejnych wylinek należy zmieniać mu pojemnik na większy. Świeżo wyklute pająki mają bardzo duży apetyt do tego stopnia, że w przeciągu 7-10 dni może u nich wystąpić zjawisko kanibalizmu jeśli są trzymane razem, np. w inkubatorze. Ich wielkość wynosi około 5 mm rozstawu odnóży więc ogranicza hodowcę do podawania muszek owocowych lub wylęgu świerszcza. Przy braku dostępu do tego rodzaju pokarmu można podawać pokrojone kawałki innych owadów jak np. mączniki i larwy much. Wraz ze wzrostem, pająki radzą sobie z większym pokarmem i można im podawać świerszcze, karaczany i mączniki starając się wybierać takie owady, które wielkością są zbliżone do gabarytów pająka. Charakter tego ptasznika jest zmienny, zdarzają się osobniki impulsywne, które często gwałtownie wybiegają z kryjówki lub starają się zaatakować. Najczęściej jednak można spotkać Cyclosternum fasciatum o spokojnym usposobieniu, broniące się jedynie wyczesywaniem włosków parzących z odwłoka. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 2 lat i mierzą wówczas 4-5 cm długości ciała. Para kopuluje chętnie, w przeciągu 30 minut samiec jest wstanie pokryć samice, która często przejawiają agresję wobec niego. Należy zachować szczególną ostrożność podczas ich łączenia i w razie potrzeby rozdzielić pająki używając patyczka bambusowego lub długiej pęsety. Kokon składany jest od 1 do 3 miesięcy we wcześniej zbudowanej kryjówce. Liczba jaj znajdujących się w środku wynosi 300 - 700 szt. a czas ich rozwoju wynosi 55 - 65 dni. Często stosowaną i skuteczną metodą jest odebranie kokonu od samicy w 4 tygodniu i poddaniu go sztucznej inkubacji. Po upływie 4 tygodni w kokonie znajdują się nimfy II. Pająki po przejściu do stadium L1 powinny zostać rozdzielone do osobnych pojemników ponieważ szybko pojawia się u nich zjawisko kanibalizmu.